لوله سفید چیست و چه کاربردی دارد؟
لوله سفید که به آن لوله پلی پروپیلن نیز می‌گویند، جزء لوله‌ها و اتصالات ساختمانی است. جنس این لوله از پلاستیک است و به عنوان جایگزینی برای انواع لوله‌ها از جمله لوله‌های گالوانیزه، مسی و فولادی کاربرد دارد. لوله سفید در ساختمان‌سازی برای انتقال سیالاتی مانند آب به کار می‌رود.
به طور کلی پلی پروپیلن جزء پر مصرف‌ترین پلیمرهای مورد استفاده در دنیا محسوب می‌شود. این محصول قدرت جذب فشار بالایی دارد و علاوه بر لوله‌های آب ساختمانی، در صنایع هوافضا و رادیویی نیز کاربرد دارد.
لوله آب سفید (پلی پروپیلن) در برابر رطوبت مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند. همچنین این لوله‌ها در برابر اسید به راحتی خورده نمی‌شوند. به دلیل این ویژگی‌ها کاربرد زیادی در حمل مواد شیمیایی و مراکز تصفیه آب دارند. لوله‌های سفید در صنعت ساختمانی، مراکز تجاری، پزشکی و حتی هتل‌ها نیز کاربرد فراوانی دارند. با ما همراه باشید تا در ادامه شما را با انواع لوله‌های سفید و مزایا و کاربردهای آنها آشنا کنیم.
انواع لوله آب سفید
لوله‌های سفید در انواع لوله‌های تک لایه، سه لایه و پنج لایه موجود هستند و موارد مصرفی گوناگونی دارند. در مقاله در مجله بهین فلکس به مقایسه لوله های تک لایه، سه لایه و پنج لایه پرداخته ایم که میتوانید آن را مطالعه کنید.
1. لوله‌های سفید تک لایه:
لوله‌های سفید تک لایه برای انتقال آب جهت مصارف خانگی استفاده دارند. لوله سفید تک لایه که به آن لوله تک لایه PP نیز گفته می‌شود، بسیار مقاوم و بادوام است. اگر قصد خرید لوله تک لایه را دارید، بهتر است با سه نوع مختلف آن آشنا شوید:
1. لوله تک لایه PP
این لوله‌ها مقاومت بالا در مقابل فشار آب دارند و طعم آب خروجی را تغییر نمی‌دهند. این لوله به دلیل مقاومت بالا در مقابل مواد شیمیایی و الکترولیتی در موارد صنعتی نیز کاربرد دارد. این لوله‌ها زمانی که آب را از خود عبور می‌دهند دچار افت فشار نمی‌شوند.
2. لوله تک لایه PPRC 3
این لوله حرارت را به خوبی حفظ می‌کند و انعطاف‌پذیری قابل قبولی نیز دارد. این لوله‌ها فشار آب گرم و سرد را تحمل کرده و تغییری در بو و مزه آب ایجاد نمی‌کنند.
3. لوله تک لایه پکس (PEX)
در ساخت این لوله از بهترین و باکیفیت‌ترین مواد پلیمری استفاده می‌شود. پلاستیک سازنده این لوله‌ها بسیار مقاوم است و می‌تواند جایگزینی برای لوله‌های فولادی و گالوانیزه و مسی باشد.
2. لوله‌های سفید سه لایه:
لوله‌های آب سفید سه لایه بسیار سفت و سخت هستند و به آنها کوپلیمر تصادفی پلی پروپیلن نیز گفته می‌شود. این لوله‌ها نسبت به لوله‌های سفید تک لایه ضخیم‌تر هستند. قطر این لوله‌ها به طور معمول بین 20 تا 110 میلی‌متر است. با خرید لوله سه لایه میتوانید سیالات با محدوده دمایی 20 درجه زیر صفر الی 95 درجه بالای صفر را با خیالی آسوده منتقل کنید. این لوله آب سفید در مقابل آتش و خوردگی مقاوم است و ضد زنگ می‌باشد.
همچنین این لوله‌ها در مقابل حرارت و صدا عایق هستند و بر رنگ آب و یا حتی بو و مزه آن تاثیری نمی‌گذارند. از این لوله‌ها در ساختن سیستم‌های آب سرد و گرم استفاده می‌شود زیرا رسانایی حرارتی محدودی دارند و سیال جریان یافته در آنها قادر است دمای مناسب خود را حفظ کند.
لوله‌های سفید سه لایه به دلیل مقاومت بالا برای اهداف زیست محیطی مانند آزادسازی سیالات شیمیایی و زباله‌های صنعتی بسیار مناسب هستند. این لوله‌ها شرایط متغیر آب و هوایی را تحمل می‌کنند و دچار ترک و شکستگی نمی‌شوند.
3. لوله‌های سفید پنج لایه:
این لوله‌ها همانطور که از نامشان پیداست از 5 لایه تشکیل شده‌اند. دو لایه چسب، دو لایه پلیمر و یک لایه آلومینیوم، لایه‌های مختلف تشکیل‌دهنده آنها هستند. لایه مرکزی از جنس آلومینیوم و دو لایه اول و آخر پلیمری هستند و بین آنها نیز چسب قرار داده می‌شود. طبیعی است که لوله پنج لایه نسبت به لوله‌های سه لایه و تک لایه از مقاومت بالاتری در برابر مواد شیمیایی و فشار و یخ‌زدگی و … برخوردار است.
مزایای زیاد این لوله‌ها باعث شده که طرفداران بیشماری داشته باشند اما از معایبی مانند مقاومت پایین در مقابل آفتاب و محدودیت عایق کاری نیز نباید غافل شد. برخی از افراد اعتقاد دارند که برای اتصال این لوله‌های پنج لایه نباید از قطعه‌های برنجی استفاده کرد.
این لوله‌ها به سه طریق کوپلی، پرسی و کلمپی به یکدیگر متصل می‌شوند. اتصال کلمپی به دلیل نصب آسان‌تر طرفداران بیشتری دارد. در اتصال پرسی، روی قطعه یک حلقه قرار دارد که بر روی لوله پرس شده است. اتصالات کوپلی نیز از بدنه، اورینگ و یک حلقه برنجی تشکیل شده‌اند. از این حلقه برنجی برای مهار لوله استفاده می‌شود.
اگر قصد نصب سیستم گرمایش از کف را در ساختمان خود دارید؛ لوله مناسب گرمایش از کف، لوله های پنج لایه است.
انواع اتصالات لوله سفید
اتصال لوله سفید دارای انواع مختلفی است که کاربرد و خصوصیات خاصی دارد. از انواع مختلف اتصال برای تغییر جهت سیال و یا انشعاب گرفتن استفاده می‌شود. در ادامه ده مورد از انواع اتصالات لوله سفید را بررسی خواهیم کرد.
1. اتصال بوشن یکسر فلزی
این نوع اتصال از جمله اتصالات لوله سفید است که کاربرد زیادی دارد. قسمت داخلی این محصول دارای رزوه است. رزوه‌ها شیارهای مارپیچ بیرون پیچ و یا درون مهره هستند که حرکت پیچشی را به حرکت خطی تبدیل می‌کنند. لوله‌هایی که در قسمت بیرونی خود دارای رزوه هستند را می‌توان به وسیله این اتصال به یکدیگر متصل کرد.
بوشن یکسر فلزی، سبک است و تا 110 درجه سانتیگراد حرارت را می‌تواند تحمل کند. حمل آسان، جوشکاری آسان، بازیافت مجدد، مقاومت شیمیایی در مقابل اسید و نمک و قیمت مناسب نسبت به اتصالات چدنی و فلزی از جمله سایر مزیت‌های این بوشن است. این محصول در مقابل نور خورشید مقاوم نیست و این مورد جزء معدود عیب‌های آن است. کاربرد این محصول در لوله‌کشی آب ساختمانی و لوله‌کشی فاضلابی است.
2. بوشن مغزی پلی پروپلین
برای ساخت این محصول از پلی پروپیلن رندوم کوپلیمر نوع 3 استفاده می‌شود. این محصول در لوله‌کشی آب گرم و سرد بهداشتی استفاده می‌شود.
3. سه راه بوشن مغزی پلی پروپیلن
این سه راه بوشن مغزی نیز یک راه دیگر برای اتصال لوله سفید است که می‌تواند از یک انشعاب اصلی، دو انشعاب فرعی دریافت کند. جنس این سه‌راهی از پلی پروپیلن است که یک خروجی از جنس برنج با مغزی رزوه‌دار دارد.
4. سه راه بوشن مغزی بست‌دار پلی پروپیلن
این نوع اتصال لوله آب سفید دارای یک خروجی با مغزی رزوه‌دار است و مانند اتصال قبلی از یک انشعاب اصلی، دو انشعاب فرعی دریافت می‌شود ولی در این روش، سه راه بوشن مغزی بست‌دار توسط فلنج در خطوط لوله قرار گرفته و نصب می‌شود.
فلنج (Flange) که به آن بیرون‌بند نیز می‌گویند، قطعه‌های فولادی دیسک مانند است که اتصال بین لوله‌ها و ریل‌ها را ممکن می‌سازد. این بیرون‌بندها از جنس پلی اتیلن، فولاد، چدن و یا آلیاژهای آهن هستند.
5. بوشن پلی پروپیلن
در این روش اتصال لوله آب سفید از بوشن پلی پروپیلن استفاده می‌شود که یک قطعه کاربردی برای اتصال دو لوله در مسیر لوله‌کشی است. زمانی که برای اتصال از این بوشن استفاده شود دیگر نیازی به جوشکاری نیست.
6. شیر فلکه سفید پلی پروپیلن
در قسمت ورودی و خروجی این محصول هیچ رزوه‌ای موجود نیست و باید به روش جوشی به لوله متصل شود. این شیر فلکه نیز یکی از اتصالات لوله سفید است که در سیستم‌های لوله‌کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
7. زانویی چپقی
زانویی چپقی، محصولی است که نسبت به مواد شیمیایی مقاوم است و قابلیت تحمل فشار بالا را دارد. این محصول برای انحراف مسیر آب و سایر سیالات استفاده می‌شود.
8. بست دوقلوی پلی پروپیلن
این محصول یک روش دیگر برای اتصالات لوله سفید می‌باشد. به کمک بست نگهدارنده لوله می‌توان دو عدد لوله را به آسانی در کنار یکدیگر نگه داشت. از این بست دوقلو برای انسداد انتهای لوله نیز استفاده می‌شود. برای لوله‌هایی که مخصوص آبیاری قطره‌ای هستند نیز از بست دوقلو (دوپل) برای آب‌بندی استفاده می‌کنند.
9. مهره ماسوره سفید
مهره و ماسوره نوعی اتصال‌دهنده در صنعت لوله‌کشی است و دو قسمت نر و ماده را به یکدیگر متصل می‌کنند.
10. پلی بست‌دار پلی پروپیلن
اگر در سیستم لوله‌کشی نیاز باشد که لوله‌ها به صورت عمودی با هم برخورد داشته باشند، برای اتصال آنها از این محصول استفاده می‌شود. در این حالت در تقاطع این لوله‌ها باید یک لوله از قسمت زیر و یک لوله از قسمت رو عبور داده شوند.
مزایای استفاده از لوله سفید
این لوله‌ها مزایای بیشماری دارند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
- برخورداری از طول عمر بسیار بالا
- وزن سبک و حمل و نقل آسان
- قیمت کمتر لوله آب سفید نسبت به لوله‌های فولادی و گالوانیزه و غیره
- برخورداری از ظاهر زیبا
- جلوگیری از تجمع جلبک و لجن در مسیر لوله
- فاقد هرگونه بوی بد و نامطبوع
- انعطاف‌پذیری بالا
- مقاومت بالا در مقابل خوردگی، زنگ‌زدگی و …
- دارای ضریب زبری پایین
کاربردهای مختلف لوله سفید
لوله‌های آب سفید به دلیل مزایای بیشمار، در موارد مختلفی قابل استفاده هستند. از جمله کاربردهای این لوله‌ها عبارتند از:
- لوله‌کشی سرویس بهداشتی در هتل‌ها
- کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی
- بیمارستان‌ها و سایر مراکز درمانی
- مجتمع‌های اداری و تجاری
- سیستم فاضلاب شهری و صنایع انتقال آب
- صنعت کشاورزی
- آبیاری قطره‌ای فضاهای سبز مانند بوستان‌ها
- صنعت ساختمان‌سازی
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی لوله سفید، انواع آن و اتصالات مختلف این لوله‌ها پرداختیم. تا قبل از ظهور لوله آب سفید، از لوله‌های سبز به عنوان جایگزینی برای لوله‌های فلزی استفاده می‌شد. هر دو نوع این لوله‌ها از مقاومت شیمیایی بالایی برخوردار بودند اما محل نصب و جنس آنها متفاوت است. همچنان از لوله‌های سبز در برخی از پروژه‌های خاص استفاده می‌شود ولی به دلیل مزایای بیشمار لوله سفید، کاربرد و قیمت آن و عدم تاثیرگذاری روی بو و مزه آب، استفاده از لوله‌های سفید رایج‌تر شده است.