استاندارد لوله پوش فیت

در پروژه‌های ساختمان‌سازی، انتخاب نوع لوله و سیستم لوله‌کشی فاضلاب یکی از تصمیمات کلیدی است که بر دوام، کیفیت اجرا و هزینه‌های نگهداری تأثیر مستقیم دارد. در سال‌های اخیر، لوله‌های پوش فیت (Push Fit ) به دلیل مزایای متعددشان، جایگزین سنتی برای لوله‌های سنتی مانند پلیکا (PVC) شده‌اند. اما اینکه این لوله‌ها مطابق با چه استانداردهایی تولید می‌شوند، چه مشخصات فنی باید داشته باشند و در هنگام اجرا باید به چه نکاتی توجه کرد، موضوعی است که اگر به درستی رعایت شود، می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت و عمر مفید سیستم لوله‌کشی باشد.

در این مقاله بهین فلکس، به استانداردهای بین‌المللی و ملی مرتبط با این لوله‌ها می‌پردازیم، سپس مشخصات فنی مهم، نکات اجرایی، مزایا و معایب و راهنمای انتخاب صحیح را بررسی می‌کنیم.

استانداردهای مرتبط با لوله پوش فیت

برای اطمینان از کیفیت، دوام و عملکرد صحیح سیستم پوش فیت، تولید و طراحی آنها باید مطابق با استانداردهای شناخته شده بین‌المللی و ملی باشد. در ادامه مهم‌ترین استانداردهای مرتبط را بررسی می‌کنیم:

• استانداردهای بین‌المللی و اروپایی

EN 1451-1

یکی از استانداردهای اروپایی برای لوله‌ها و اتصالات پوش فیت فاضلابی است. این استاندارد الزامات ابعادی، روش‌های آزمون فشار، مقاومت شیمیایی و کیفیت ساخت را تعریف می‌کند.

در دفترچه فنی برخی تولیدکنندگان ایرانی نیز اشاره شده است که لوله و اتصالات پوش فیت تولید آنها بر اساس EN 1451  نوع B است.

DIN 19560-10

این استاندارد آلمانی به «خصوصیات ابعادی و شرایط فنی آماده‌سازی» لوله‌های پوش فیت می‌پردازد.

DIN 4060

این استاندارد مربوط به حلقه‌های آب‌بندی (واشرها) است.

DIN 4102

یکی از استانداردهای آلمان برای رفتار مواد در برابر آتش است. برخی تولیدکنندگان ادعا می‌کنند لوله‌های پوش فیت آنها با الزامات DIN 4102-B1 سازگار هستند.

DIN 16934 / DIN 7671

استانداردهایی درباره مقاومت شیمیایی مواد پلیمری که در تولید پوش فیت کاربرد دارند.

ISO 7671

استانداردی کلی برای مواد پلیمری یا عملکرد، که بعضی تولیدکنندگان به آن ارجاع می‌دهند.

BS EN 1054

مربوط به روش تست با هوا برای بررسی نشتی سیستم لوله‌کشی است.

DIN 4109 / EN 14366

این استانداردها مربوط به کنترل انتشار صوت سیستم‌های لوله‌کشی هستند. به عنوان مثال، طبق DIN 4109 سیستم‌های تاسیساتی باید صدای انتقالی را در حدود ۳۰ دسی‌بل یا کمتر حفظ کنند.

استاندارد EN 14366 نیز روش اندازه‌گیری انتشار صوت در سیستم لوله‌کشی را تعریف می‌کند.

استانداردها و مقررات ملی ایران

در ایران، علاوه بر استانداردهای بین‌المللی، تولیدکنندگان پوش فیت باید الزامات مقررات ملی ساختمان و استانداردهای مرجع صنعت لوله و تاسیسات را رعایت کنند. معمولاً در دفترچه فنی محصولات پوش فیت، مشخص می‌شود که تولید مطابق EN 1451 نوع B است.

همچنین توصیه می‌شود برای سازه‌های بلند یا شرایط ویژه (مانند انقباض و انبساط مصالح) در قرارداد پروژه، الزامات حرارتی و تنش فشار را در مشخصات فنی لحاظ نمایید.

مشخصات فنی کلیدی لوله پوش فیت

برای اینکه یک لوله پوش فیت واقعاً با کیفیت و عملکرد مطلوب باشد، باید ویژگی‌های فنی زیر در آن رعایت شده باشد. در ادامه هر ویژگی را با جزئیات شرح می‌دهیم:

• ابعاد و تلرانس تولید

استانداردهایی مانند EN 1451 و DIN 19560-10 تعیین می‌کنند که قطر داخلی و خارجی، ضخامت جداره، تلرانس مجاز در تولید و صافی سطح داخلی چگونه باشد. این مقادیر باید طبق مشخصات فنی محصول درج شود.

• مقاومت مکانیکی و فشار قابل تحمل

لوله‌ها باید در برابر تنش‌های مکانیکی (بار جانبی، ضربه) و فشار داخلی یا خارجی (در شرایط خاص) مقاومت کافی داشته باشند. استانداردها مشخص می‌کنند که لوله باید در شرایط خاص آزمایشات مقاومت را پشت سر بگذارد.

• مقاومت شیمیایی

یکی از نقاط قوت پوش فیت، مقاومت آن در برابر مواد اسیدی، بازی و ترکیبات خورنده است. استانداردهایی مانند DIN 16934  یا DIN 7671 مشخصاتی برای مواد اولیه لوله تعیین می‌کنند تا در تماس با فاضلاب‌ها دوام داشته باشند.

• رفتار در برابر آتش

اگر لوله در محیطی نصب شود که احتمال آتش‌سوزی وجود دارد، مواد باید دارای ویژگی خود اطفاء یا Flame-retardant  باشند؛ مثلاً رعایت استاندارد DIN 4102-B1.

• حلقه آب‌بندی (واشر)

واشرها اهمیت زیادی در آب‌بندی دارند. باید مطابق استانداردهایی مثل DIN 4060 باشند و در برابر تغییرات حرارتی، فشار و شرایط محیطی عملکرد خود را حفظ کنند.

• کنترل صدا (در مدل‌های سایلنت)

برای ساخت لوله کاهش صدا، در طراحی باید موادی به عنوان لایه عایق صوتی لحاظ شود. استاندارد DIN 4109 و EN 14366 محدودیت‌هایی برای انتشار صوت سیستم لوله‌کشی در ساختمان‌ها تعیین کرده‌اند.

• آزمون نشتی و تست عملکرد

بعد از نصب، سیستم باید تحت آزمایش مقاومت نشتی قرار گیرد. بعضی استانداردها اجازه می‌دهند از تست فشار هوای معادل یا آب ارتفاع ۳ متر استفاده شود.

• انبساط و انقباض حرارتی

لوله در اثر تغییر دما منبسط یا منقبض می‌شود. طراحی باید به گونه‌ای باشد که این تغییرات باعث تنش در اتصالات نشوند. برای ساختمان‌های بلند، این مسأله اهمیت بیشتری دارد. برخی دفترچه‌های فنی تولیدکنندگان به این موضوع اشاره کرده‌اند.

• جدول سایزها و ابعاد رایج لوله پوش فیت

یک استاندارد لوله پوش فیت باید شامل جدول سایز معتبر باشد، تا طراح و اجراکننده بتوانند اندازه مناسب را انتخاب کنند. در بازار ایران رایج‌ترین سایزها عبارتند از:

۵۰، ۶۳، ۷۵، ۹۰، ۱۱۰، ۱۲۵ و ۱۶۰ میلی‌متر (معادل اینچ‌های پایین‌تر)

طول لوله‌ها معمولاً ۱، ۲ یا ۳ متر است برای نوع دو سر سوکت؛ و برای مدل یک‌سر سوکت مقادیر کوتاه‌تر مانند ۱۵ و ۳۰ سانتی‌متر نیز وجود دارد.

در برخی منابع جدول کامل‌تری از اتصالات (زانو، سه‌راه، تبدیل، سیفون و غیره) بر حسب همان قطرها تا ۱۶۰ میلی‌متر ذکر شده است.

نکات اجرایی هنگام نصب لوله پوش فیت (استاندارد در اجرا)

داشتن لوله‌ای که دارای استاندارد است کافی نیست؛ اجراکننده باید نکات فنی را رعایت کند تا عملکرد سیستم بهینه باشد:

• پاکیزگی و آماده‌سازی

پیش از نصب، داخل سوکت و دهانه لوله را از گرد و غبار یا براده پاک کنید.

واشر را چک کنید که آسیب‌دیدگی یا پیچیدگی نداشته باشد و به درستی در جای خود قرار گیرد (لبه واشر باید به سمت پایین قرار گیرد)

اگر برش لوله لازم است، باید از ابزار مخصوص (لوله‌بُر) استفاده شود و قسمت بریده‌شده را پخ داده (پخ‌کن) تا لبه تاب نداشته باشد.

• روان‌کننده و روان‌کنندگی

در هنگام وارد کردن لوله به سوکت، معمولاً از روان‌کننده‌های مخصوص بی‌خطر استفاده می‌شود تا فشار وارد شده به واشر کاهش یابد و اتصال بدون آسیب انجام شود.

• فاصله انبساط

به دلیل تغییرات دمایی (انبساط و انقباض)، باید در مسیر لوله فیت‌ها یا لوپ‌های انبساط در نظر گرفته شود، مخصوصاً در ساختمان‌های بلند. در دفترچه فنی تولیدکنندگان نیز به این نکته اشاره شده است.

• مهار و تکیه‌گاه

لوله‌ها باید توسط بست یا نگهدارنده در فواصل مناسب مهار شوند تا از لرزش، تغییر شکل یا جدا شدن جلوگیری شود.

• هم‌راستایی و تراز

اتصال لوله‌ها نباید تحت زاویه‌های ناخواسته یا نیروی کششی زیاد قرار گیرد. هم‌راستایی صحیح باعث کاهش تنش در اتصالات می‌شود.

• انجام تست‌های نهایی

بعد از نصب کامل، سیستم باید تحت تست فشار (آب یا هوا) قرار گیرد تا نشتی‌ها شناسایی و اصلاح شوند. در برخی پروژه‌ها معمولاً ارتفاع ۳ متر آب یا فشار معادل آن استفاده می‌شود.

• راهنمای انتخاب لوله پوش فیت با استاندارد مناسب

وقتی می‌خواهید لوله پوش فیت تهیه کنید، به نکات زیر توجه کنید تا مطمئن شوید محصول انتخابی استاندارد و مناسب است:

• بررسی مشخصات فنی و استاندارد

چک کنید که محصول دارای برچسب استاندارد  EN 1451، DIN 19560-10  یا سایر استانداردهای معتبر باشد.

• کیفیت مواد اولیه

مواد پلی‌پروپیلن باید کیفیت بالا و مقاومت شیمیایی خوب داشته باشند.

• استاندارد واشر

واشرهای استفاده شده باید با استاندارد DIN 4060 سازگار باشند تا عملکرد آب‌بندی خوبی داشته باشند.

• برند معتبر و سابقه تولید

انتخاب برندهای شناخته‌شده که در صنعت لوله و تاسیسات سابقه دارند.

مدل سایلنت یا معمولی

اگر پروژه‌ای دارید که نیاز به کاهش صدا دارد، مدل سایلنت را انتخاب کنید و بررسی کنید که انتشار صوت آن در محدوده مجاز باشد؛ مطابق DIN 4109 و  EN 14366.

• پشتیبانی فنی و ضمانت محصول

اطمینان یابید که شرکت تولیدکننده یا نماینده خدمات پس از فروش و ضمانت محصول ارائه می‌دهد.

جمع‌بندی

انتخاب و اجرای لوله پوش فیت با رعایت استانداردها یکی از پایه‌های اصلی موفقیت در سیستم لوله‌کشی فاضلاب ساختمان است. یک لوله پوش فیت اگرچه دارای مزایای بسیاری همچون نصب آسان، مقاومت شیمیایی و عمر بالا است، اما بدون رعایت استانداردها و اصول نصب، ممکن است عملکرد مطلوب نداشته باشد یا دچار مشکلاتی مانند نشتی یا آسیب شنوایی شود.

در این مقاله، ما با مفاهیم پایه، استانداردهای بین‌المللی و ملی، ویژگی‌های فنی مهم، نکات اجرایی کلیدی و راهنمای انتخاب لوله پوش فیت آشنا شدیم.

خرید لوله پوش فیت باکیفیت از بهین فلکس

برای خرید لوله پوش فیت استاندارد و باکیفیت، همین حالا به وب‌سایت بهین فلکس مراجعه کنید و از مشاوره تخصصی رایگان پیش از خرید بهره‌مند شوید.

ما با تجربه و محصولات باکیفیت خود بهترین‌ها را برای شما به ارمغان می‌آوریم.